"Al met al was mijn doel met dit boek om het gevoel van bewondering te vangen dat ik krijg als ik naar de sterren kijk. Ik hoop dat we als mensheid ooit de kans krijgen om onze vleugels uit te slaan en tussen deze sterren te reizen.”
Vanuit zijn kantoor in Montana spreekt Christopher Paolini voor ons een audiofragment in, met daarin antwoorden op onze gestelde vragen. Druk met de promotie van zijn nieuwe boek, Slapen in een zee van sterren, spendeert hij veel dagen met interviews, lezingen en andere promotionele activiteiten. Na het succes met De Erfgoed-serie onderzoekt hij met dit SF-boek de grenzen van het universum. Science fiction dus, zich afspelend in de toekomst van onze huidige wereld.
Vanwaar de keuze voor science fiction? En wat maakt het schrijven hiervan anders dan het schrijven van fantasy?
‘Goede vraag. De beide genres zijn min of meer hetzelfde. In Amerika vallen science fiction en fantasy onder één noemer: speculatieve fantasy. Vrij vertaald betekent dat dat de auteur vrij is om te speculeren over hoe onze toekomst eruit komt te zien, maar ook over omgevingen, personages of culturen. Je hebt daardoor een enorme vrijheid in de manier hoe je het verhaal wilt vertellen, en dat is voor mij een grote overeenkomst tussen het schrijven van fantasy en science fiction. Desondanks zit daar ook het grootste verschil. Want als je bij fantasy de grenzen van wat mogelijk is overtreedt dan kun je gemakkelijk zeggen: “hé, het is fantasy, het is magie, een tovenaar deed het.” Als je dat bij science fiction doet en mensen vragen ernaar, dan moet je het verklaren vanuit de technische uitwerking ervan: “ach, ik heb de polariteit van de flectorschotel omgedraaid, de beamers verwisseld enzovoort, enzovoort.”’ Zeker, er bestaat ook fantasy waarbij dit mogelijk is, maar een oud gezegde luidt: elke geavanceerde vorm van techniek is afgeleid van het gebruik van magie. Er is ook een tegenhanger van deze uitspraak - waarvan ik wou dat ik het uitgevonden had - dat zegt dat elke geavanceerde vorm van magie is afgeleid vanuit de wetenschap. Er zijn dus veel overeenkomsten. Met De Erfgoed-reeks schreef ik high fantasy, dat zich afspeelt in een ver verleden dat van onze wereld had kunnen zijn, in een setting die lijkt op de Middeleeuwen. De taal die in die boeken dus gebruik, komt niet uit mijn dagelijkse vocabulaire, want dat zou niet passen. Terwijl bij de door mij geschreven science fiction ik moderne taal kan gebruiken en technische aspecten kan beschrijven die ik niet in de high fantasy kon toepassen. En dat was heel leuk om te doen, daar genoot ik echt van. Een ander verschil is dat de technologische mogelijkheden bij science fiction vanzelfsprekend veel groter zijn dan bij fantasy. Als je in een fantasyverhaal iets sneller van punt A naar punt B wilt reizen, kan je altijd zeggen dat je personage harder rent of zijn paard sneller laat rennen, maar in science fiction kunnen ruimteschepen niet sneller dan dat ze daadwerkelijk kunnen. Dat is net als met auto’s; die hebben limieten. Daarbij komt dan ook nog dat het reizen tussen sterren nu eenmaal lang duurt. Dus dat gaf wel wat moeilijkheden tijdens het schrijven.’
Heb jij voorbeelden die jou inspiratie geven voor het schrijven van science fiction?
‘Ik ben opgegroeid met het lezen van zowel fantasy als science fiction en ik vond beide genres even leuk. Het kietelt bepaalde delen van mijn hersenen als ik fantasy lees. Het spreekt me aan dat veel fantasy over een mogelijk toekomstbeeld gaat. De kansen die de mens heeft om het universum te vergroten is oneindig. Ik zou het persoonlijk geweldig vinden om erop uit te trekken en te zien wat zich achter de grenzen van het universum bevindt. Als ik rolmodellen moet noemen; ik ben groot fan van Duin van Frank Herbert, de Hyperion-serie van Dan Simmons, het werk van Ursula K. Le Guin , Andre Norton, Analena McAfee, de originele serie van Star Trek, Stark Trek: The Next Generation, en ook van de Britse televisieserie The Prisoner, dat tot de beste fictie van de wereld behoort. En dan vergeet ik Wild Seed van Octavia Butler nog. Een hele hoop dus, maar dit (en nog veel meer) is werk dat mij heeft geïnspireerd en waar ik zelf veel plezier aan heb beleefd. Ze brachten mij het verlangen om zelf hierover te schrijven en te ontdekken wat zich in de ruimte afspeelt; iets dat ik in het echte leven nooit zal ervaren.'
Zit de wereld die je in het verhaal hebt vormgegeven – of beter gezegd, het universum – vanaf het begin al in je hoofd? Of groeit dat gedurende het schrijfproces? Hoe zorg je ervoor dat alle details kloppen? Maak je gebruik van een soort overzichtstekening aan de muur bijvoorbeeld?
'Voordat ik begin met schrijven, probeer ik zoveel mogelijk het verhaal voor mezelf vorm te geven, zodat ik een goede basis in mijn hoofd heb. Echter ontstaat er veel nieuws tijdens het schrijven. Dat komt doordat de ontwikkelingen van de karakters, hun conversaties onderling en de locaties die ze bezoeken zorgen voor nieuwe ideeën. Ik vind het echter wel belangrijk om vooraf een duidelijk beeld te hebben van de fundamentele aspecten van het verhaal. In dit boek was dat bijvoorbeeld het reizen in FTL (Faster Than Light), want dat biedt openingen. Maar ook: wat doen bepaalde wapens? Wat kunnen de computers? Zo doe ik dat overigens ook bij de normale fantasy: wat kan de magie doen, is dan een vraag die ik mezelf stel. Ik heb verschillende manieren om dit bij te houden. Ik maak notities in boekjes, ik heb documenten op mijn computer en ik ben erg gelukkig dat ik een assistent heb die een eigen Wikipedia-pagina voor mij heeft gebouwd, met al mijn boeken daarop. Niet alle schrijvers hebben dit, maar ik vind het erg handig om personages, locaties e.d. terug te kunnen vinden. Het is teveel voor in mijn hoofd, dus ik sla alle informatie op deze pagina op.'
Hoelang ben je bezig met de research naar al de technische achtergronden van de ruimteschepen? Vind je dat leuk om te doen?
'Ja, ik hou van research! Ik vind het leuk om meer te weten te komen over bepaalde onderwerpen. Het onderzoek voor dit boek duurde erg lang. Ik heb een goed jaar gespendeerd aan research naar de technologie van ruimteschepen, hoe oorlogsvoering in de ruimte zou plaatsvinden, welke computerontwikkelingen er zouden zijn, dat soort dingen. En dat heb ik niet alleen gedaan voor Slapen in een zee van sterren, want het plan is om veel meer boeken in deze setting te schrijven. Ik noem het De Fractalverse. Het leuke daaraan is dat het zich zowel in de moderne tijd kan afspelen, maar ook in het verre verleden en in de nabije toekomst. Het langst ben ik bezig geweest met mijn onderzoek naar het reizen in FTL, dat ik al eerder noemde. De reden daarvoor is simpel: volgens wetenschappers als Einstein kan je alleen sneller dan het licht reizen als je een tijdmachine hebt. Je kan dan óf fysiek in de tijd teruggaan óf signalen met informatie naar het verleden sturen. Je zou dan bijvoorbeeld je voorouders kunnen vermoorden. Nu heb ik niks tegen tijdreizen, maar ik wilde niet dat mijn ruimteschepen tijdmachines zouden zijn. Dat is te ingewikkeld en niet het verhaal dat ik wilde vertellen. Dus ben ik met mijzelf de uitdaging aangegaan om onderzoek te doen naar het systeem van FTL-reizen dat A) nog niet door iemand anders was gedaan, B) niet in tegenspraak is met de natuurkunde en C) niet uit enkel en alleen tijdreizen bestaat. Dat was heel moeilijk. Het is de reden dat het meer dan een jaar heeft geduurd. Gelukkig vond ik de hulp van een Amerikaanse raketgeleerde. Hij heeft een theorie voor alles, en speciaal voor hetgeen waarnaar ik op zoek was. Hij heeft me geholpen de basis neer te zetten voor FTL. Het was niet mijn bedoeling om het een heel technisch verhaal te maken, dus wees niet bang dat je jezelf door een hoop mathematische rompslomp moet worstelen. Het is er juist om het verhaal te ondersteunen. Voor iedereen die dieper de materie in wilt duiken, staat er achterin het boek een gedetailleerder verslag van mijn onderzoek.'
Een van de leuke aspecten aan dit verhaal is dat het plaatsvindt in onze eigen nabije toekomst. Het is dus een ontwikkelde versie van onze huidige wereld/universum. Het verhaal in Slapen in een zee van sterren zou echt kunnen gebeuren, zeker gezien alle ontwikkelingen die achterin het boek op een tijdlijn te vinden zijn. Denk jij dat dit echt onze toekomst kan zijn of is het gewoon fantasy?
'Oeh, goede vraag! Ik weet het niet. Als we kijken naar de wereld die ik heb neergezet in het boek, zouden er veel technologische ontdekkingen gedaan moeten worden om op dat level te komen. En dat kan, het is niet helemaal onmogelijk natuurlijk, maar ik denk eerlijk gezegd dat het dan veel verder in onze toekomst zo zou zijn. In mijn boek wilde ik niet zo ver in de tijd gaan, dus ik heb het dichter op de moderne tijd geplaatst, waarbij de menselijke culturen, talen en gedragingen nog herkenbaar voor ons zijn. In het hier en nu zijn veel instanties en organisaties bezig met processen om naar andere planeten te reizen. Kijk naar SpaceX van Elon Musk bijvoorbeeld. Er is een kans dat wij in ons leven een kolonie op Mars beginnen. De kans is klein, maar het zou geweldig zijn. Mochten we nooit van de aarde af kunnen, dan zijn we gedoemd. Uiteindelijk zal de zon groter worden en de aarde verbranden. Het duurt nog even, maar het zal gebeuren. Het voortbestaan van de mens zal dus afhangen van het feit of we de aarde kunnen verlaten en onze vleugels in de rest van het universum kunnen uitslaan.'
Aliens spelen een grote rol in het verhaal. Massieve, lelijke wezens waar mensen bang voor zijn. Was het moeilijk om ze creëren?
Ik wilde graag aliens met tentakels, want dat is nog niet eerder gedaan in science fiction en ik heb het een tijd niet meer gezien in series en films. Bovendien wilde ik er ook plezier aan beleven. Ik heb gelezen over de biologie van octopussen en hoe deze dieren zo wezenlijk verschillen van de mens. De octopus heeft een brein met drie verschillende lobben, hun slokdarm loopt dwars door hun hersenen en elk van hun ‘armen’ heeft een eigen soort intelligentie. Daarnaast las ik ook over de gecompliceerde levenswijze van kwallen. En al die informatie samen gaven mij de inspiratie tot het ontwikkelen van een niet-menselijk wezen. En daar had ik heel veel plezier mee.'
Er is een bepaald beeld van hoe aliens eruitzien, maar zijn De Kwallen jouw eigen beeld van hun uiterlijk?
'Ik denk het niet. Op aarde kennen we het fenomeen ‘convergente evolutie’ – het proces waarbij door natuurlijke selectie in verschillende soorten onafhankelijk van elkaar vergelijkbare kenmerken ontstaan door aanpassing aan dezelfde omstandigheden. Er is dus een reële mogelijkheid dat intelligente levens op andere planeten niet zoveel verschillen van ons.'
Denk jij dan dat er leven is, ergens anders in het universum?
'Het universum is zo ongelofelijk groot, dat er zeer waarschijnlijk nog ergens anders leven is. Of we dit ooit ontdekken is nog maar de vraag. Vanwege die onmenselijke grootte van het universum, is het onlogisch dat onze paden zullen kruisen met andere soorten. Maar toch, als we kijken naar galactische tijdschalen en geloven dat mensen ooit de aarde zullen verlaten, reizend naar nabijgelegen sterrenstelsels, dan zullen we in een relatief korte tijd het gehele universum vullen. Met korte tijd bedoel ik tienduizenden jaren. Dan rijst de vraag waarom we nog geen andere soorten zijn tegengekomen. Het is mogelijk dat wij de eerste intelligente wezens zijn of dat we nog maar in de beginfase van dit proces zitten. Maar logischer is dus dat de ruimte zo groot is, dat mogelijke signalen ons nooit zullen bereiken.'
Kira is een interessant hoofdpersonage, maar de bijfiguren zijn mogelijk nog boeiender. Wie van hen is jouw persoonlijke favoriet en waarom?
'Het is moeilijk om iemand te kiezen, omdat ik van al mijn personages houd, maar ik heb een persoonlijke adoratie voor het scheepsbrein Gregorovich. Het was absoluut heerlijk om over hem te schrijven, vanwege zijn excentrieke woordkeuzes, zijn flamboyante kijk op de wereld en zijn unieke filosofische gedachtes. In de toekomst wil ik echt nog veel meer over hem schrijven.'
Beeld je eens in dat je zelf leeft in jouw verhaal, zou je dan een functie zoals Kira hebben en dus nieuwe planeten te onderzoeken? Of zou je een brave burger zijn op één van de veilige planeten? Wat zou jouw rol zijn, denk je?
'Poeh, goede vraag. Ik denk dat ik een brave burger zou zijn. Ik hou van reizen, maar ik heb graag een thuis. Dus ik reis dan graag naar nieuwe planeten, en help daar de boel optuigen, bouw een huis voor mij en familie, maar uiteindelijk zal ik daar blijven. Uiteraard zal ik er over schrijven.'
Hoe ben je op het idee gekomen van Het Zachte Mes, het levendige lichaamspak dat Kira beschermt en helpt?
'Het was een combinatie van gedachtes en gevoelens. Ik wilde het idee beschrijven dat jouw lichaam niet meer van jou is. We hebben allemaal wel situaties gehad dat je ziek bent of iets breekt, en dat je lichaam zich niet gedraagt zoals het zou moeten. Je voelt je anders. Ik wilde daarover schrijven. Hoe reageer je fysiek, mentaal en emotioneel? Het Zachte Mes is een uitgewerkte, fysieke vorm van die gedachtes. En dat is het leuke aan fantasy: je kan je gedachtes en gevoelens echt maken en de materie gaan ontdekken.'
Er zijn nog zoveel mogelijkheden om jouw gebouwde stelsel uit te breiden en er meer over te vertellen. Heb je daar al plannen voor?
'Ja, zoals ik al zei: we gaan veel meer te weten komen over bepaalde personages en zeker over het universum zelf. Ik heb heel veel verhalen die ik wil opschrijven, in verschillende vormen. Allen zullen zich dus afspelen in De Fractalverse. Het is een gigantisch speelveld voor mij, en in de toekomst misschien ook wel voor andere mensen. Erg fijn dus dat nu het eerste boek uit De Fractalverse uit is en dat mensen het zelf kunnen ervaren.'
Zal Kira dan opnieuw het hoofdpersonage worden? Of kan het ook zijn dat de verhalen zich gaan afspelen in verschillende tijdzondes, bijvoorbeeld?
'Dat zou wellicht kunnen. De andere verhalen zullen zich niet speciaal focussen op Kira. En ja, ik heb al verhalen die zich afspelen in andere tijdzones. Bijvoorbeeld in onze moderne tijd, of in het verre verleden en natuurlijk in de nabije toekomst.'
Tot slot, wat zijn je ambities en moeten we daar lang op wachten?
'Nou, ik heb al een vervolgroman op Slapen in een zee van sterren geschreven. En ik ben momenteel bezig met een korte prequel, dat ik al schreef in 2013. Toen was ik er nog niet tevreden over. Nu heb ik het herzien en daar ben ik momenteel mee bezig. Het zou in een paar maanden klaar moeten zijn.' Daarnaast ben ik bezig met het schrijven van het filmscenario van Slapen in een zee van sterren. Dat doe ik samen met mijn zus Angela. We hebben al een filmdeal voor het boek. Hopelijk gaan we het verhaal dus ooit in een film zien.' Benieuwd naar de ThrillZone-recensie: lees deze hier.