De Zweedse Stefan Ahnhem is naast auteur ook scenarist. Sinds de jaren ’90 schrijf hij mee aan scenario’s voor films en tv-series, zoals Irene Huss en Wallander. In 2014 debuteerde hij als thrillerschrijver met Zonder gezicht, het eerste deel met de Zweedse agent Fabian Risk in de hoofdrol. Dit boek werd meteen een bestseller. Vorig jaar verscheen Motief X, waarin Risk de jacht inzette op een moordenaar die blijkbaar geen motief had. Dit boek vormt samen met X manieren om te sterven een tweeluik. Wij waren over Motief X enorm te spreken en keken dan ook uit naar de afsluiting van de tweeluik. Weet Ahnhem de hoge verwachtingen die zijn geschept, waar te maken?

In Motief X leek het al zo te zijn; een moordenaar die geen motief heeft voor de moorden die hij pleegt. Ahnhem vertelde er eerder over in een interview dat wij met hem hadden:

"Er is een gezegde, of een waarheid, onder rechercheurs en thrillerauteurs, dat er altijd een motief achter een misdaad schuilt. In een politieonderzoek moet je dus altijd zoeken naar het juiste motief. Dan vind je de moordenaar. Dus ik kwam met het idee om een moord te beschrijven waarin er schijnbaar geen motief is. Ik dacht dat het wel interessant zou zijn om te onderzoeken hoe de politie dan aan het werk zou gaan. Hoe ze verschillende moorden met elkaar zouden verbinden. Dus dat betekende dat de moordenaar zijn moorden willekeurig pleegt. En daar kwam de dobbelsteen van pas!"

Risk en zijn team zijn de moordenaar nog niet op het spoor, maar hij heeft goede hoop dat dit op korte termijn wel gaat gebeuren. Dan vinden er opeens nog meer moorden plaats. Ook deze personen hebben niets met elkaar van doen en ook de modus operandi loopt uiteen. Ok, een ding is hetzelfde; de moorden zijn gruwelijk en luguber. En ook duidelijk; deze moordenaar is nog niet klaar…

Maar dit is niet het enige wat Risk bezighoudt. De schijnbare zelfmoord van collega Elvin heeft veel losgemaakt. Maar Risk denkt dat het geen zelfmoord was en dat zijn collega Mollander er achter zit. Maar hoe vat je zo’n gewiekste collega, met connecties in het hoge politie-echelon, in zijn kraag?

Tenslotte spelen er ook privé-issues voor de hoofdpersoon, want zijn zoon Theodor is getuige van een moord en wil daarvoor getuigen. De politie arresteert hem echter meteen. Dat zorgt voor stress in een toch al labiele thuissituatie, want de vrouw van Risk had een buitenechtelijke relatie…

Bovenstaande is een poging om de vele verhaallijnen die Ahnhem in X manieren om te sterven huisvest, weer te geven. Deze verhaallijnen hebben allen hun oorsprong in Motief X. En hoewel de auteur in een soort korte samenvatting aan het begin deze verhaallijnen beschrijft, concluderen we dat het voor het leesgenot goed is als je ook het eerdere deel las. Het doet namelijk recht aan de ingenieuze plot die Ahnhem zijn lezers voorschotelt. De auteur schaakt met zijn protagonisten op verschillende borden en het lukt hem ook nog om alles mooi af te ronden. Alleen dat al maakt X manieren om te sterven een aanrader.

Fabian Risk gaat inmiddels al vijf delen mee. Het is, voor Scandi-begrippen, een karakter die we kennen; een agent met een problematische thuisbasis, een beetje eigenwijs, en ook het gevoel dat er alleen voor staat. Dat laatste blijkt vooral uit de verhaallijn waarin hij op jacht gaat naar de collega die ook een moordenaar lijkt te zijn.

De schrijfstijl die Ahnhem hanteert, is duister, sober en recht-voor-je-raap. De beschrijvingen van moordlocaties zijn heftig en confronterend. Dit zorgt ervoor dat X manieren om te sterven in het Scandi-genre echt wat grimmiger en duisterder is dan we gewend zijn. Ook het thema van de hoofdplot draagt hieraan bij; is alles wat we doen in het leven voorbestemd, of hangt het af van simpel toeval. De moordenaar is er in elk geval helder over; alles is gebaseerd op toeval. Letterlijk op het gooien van een dobbelsteen…

Is er dan niet aan te merken op X manieren om te sterven? Jawel. Ahnhem wil veel vertellen, soms téveel. Dat draagt bij aan het risico op verwarring, vooral omdat er veel hoofdlijnen en subplots in het boek verweven zijn. Hierdoor zal de lezer gedurende de 509 pagina’s die het boek rijk is, de aandacht echt vast moeten houden. Maar voor wie dat lukt -en zo’n opgave is dat nou ook weer niet- wacht een ingenieus verhaal die bol staat van de spanning.

Stefan Ahnhem is erin geslaagd het X-tweeluik op prachtige wijze af te sluiten. Hij laat zien een ingenieuze plot te kunnen combineren met een duistere sfeer, die de lezers bij de kladden grijpt. Wel even deel één lezen voordat je aan deze begint; dan schat je dit boek helemaal op zijn waarde!