In memoriam

• 23 september 2023
• Scandinavisch
• Marinus van de Velde

In memoriam

• Serie

  Schaduwland

• Auteur(s)

  Pascal Engman & Johannes Selaker

• Uitgeverij(en)

  A.W. Bruna Uitgevers

• Jaar van uitgave

  2023

• Thrillzone score

  4
• Deel deze recensie

We schrijven 1994. Het is een bloedhete zomer in Stockholm, letterlijk en figuurlijk. De Zweedse bevolking zucht onder de hoogste temperaturen ooit gemeten. Daarnaast wordt de eens zo vredige maatschappij opgeschrikt door de massaschietpartij van Matthias Flink. Tenslotte speelt het Zweedse elftal op het WK in de Verenigde Staten. 

Tegen die achtergrond moet rechercheur Tomas Wolf aan de slag met een enkelvoudige moord in Falun. Helaas blijkt het al snel niet bij één dode te blijven. Is er een seriemoordenaar actief? Wolf krijgt daarbij hulp uit onverwachte hoek.

Vera Berg is een talentvolle journaliste met een rafelrandje. Zo is ze corrupt én is ze op de vlucht voor haar ex, een lid van een criminele motorbende. Ze heeft zijn zoontje Sigge meegenomen en moet onderduiken. Tegelijkertijd is ze begonnen bij een nieuwe krant. Ze heeft nog één kans om het deze keer wél goed te doen en ziet in de moordzaken van Wolf die mogelijkheid…

Pascal Engman kennen we inmiddels goed. Hij scoorde met zijn thrillers rondom agente Vanessa Frank, zoals Cocaïne. ThrillZone zei daarover: “Engman laat zien in de top van het Scandi-genre thuis te horen.” Je leest onze recensies hier. 

Johanes Selaker is voor de Nederlandstalige thrillerliefhebber nieuw. Selaker is schrijver en journalist. Hij werkte onder meer als nieuwsdirecteur en hoofdredacteur bij de grote kranten Aftonbladet , Expressen en Aller Media en was verantwoordelijk voor het onderzoek naar de grootste me too-schandalen in Zweden. In 2020 verscheen zijn solodebuut in Zweden, en nu bundelt hij dus zijn krachten met Pascal Engman.

In memoriam is het eerste deel in de Schaduwland-reeks. Wat het auteursduo uitstekend heeft neergezet, is de tijdsgeest van ’94. De hype rondom het WK Voetbal in de Verenigde Staten, de heftige temperaturen én een massamoord; de lezer heeft weinig fantasie nodig om in de maatschappij van dertig jaar geleden te belanden. 

Daartegenaan plakken Engman en Selaker twee interessante figuranten. Natuurlijk kennen we het Scandi-recept; er moet een getormenteerde agent aanwezig zijn, gesteund door een journalist. Of andersom. In In memoriam is Tomas Wolf die agent met een getroebleerd verleden. Wat het verschil is met andere Scandi’s, is dat Wolf écht tot leven komt. Hij is een Bosniëveteraan en net als blauwhelm terug uit die verschrikkelijke burgeroorlog. Hij heeft heftige dingen gezien en kan in de Zweedse samenleving geen plekje vinden. Zijn gezin lijdt hieronder en hij creëert ongewild steeds meer afstand tussen zijn vrouw Klara en zichzelf. Als klap op de vuurpijl is Tomas verliefd op een andere vrouw, Azra. Haar ontmoette hij in Bosnië. En nu is ze in Zweden. En wat hij liever ook niet vertelt, is zijn extreem rechtse verleden, een ideologie die zijn beide broers nog steeds na staan.

Aan de andere kant is er Vera Berg. Ze is een veelbelovende journaliste maar heeft in het verleden misbruik gemaakt van tipgeld en daarom ontslagen. Ze krijgt een nieuwe kans bij een andere krant maar stapt daar bijna meteen weer in dezelfde valkuil. Daarnaast is ze op de vlucht voor haar ex – met zijn kind. 

Bovenstaande laat direct zien dat Engman en Selaker twee multidimensionale personages hebben gecreëerd en dat maakt van In memoriam een veelbelovende start van de Schaduwland-reeks. Toch hebben de personages ook een keerzijde; doordat ze beide hun rafelranden hebben, is het in het begin lastig om sympathie voor ze op te brengen. Daardoor is het wellicht wat moeilijker om in In memoriam te komen als lezer, maar de aanhouder wint. Beide karakters ontwikkelen zich namelijk als groeibriljanten en het is al snel genieten geblazen.

De moordzaak is goed neergezet. Waar het in eerste lijkt dat de -vet arrogante- acteur Micael Bratt iets met de dood van de vrouw te maken heeft, komen Wolf en Berg en snel achter dat het veel complexer is. Daarvoor hebben Engman en Selaker wel veel ruimte nodig. Ruim 540 pagina’s telt In memoriam en het gevoel bekruipt dat dit vlotter had gekund, ook voor het leesplezier. Overigens schrijft het duo gemakkelijk en weten ze zaken toch gedetailleerd te beschrijven. 

In een Scandi dienen ook maatschappijkritische zaken naar voren te komen. In In memoriam is er het geweld tegen vrouwen en meer specifiek die tegen vrouwen met een andere etnische achtergrond. Het is een groot probleem in Zweden, net als het rechtsextremisme in het land. De auteurs maken er geen geheim van; het was -en is- een groot probleem. Ook laten beide heren zien wat er gebeurt met veteranen die cold turkey uit oorlogsgebied terugkomen. PTSS was toen nog onbekend, maar de signalen zijn voor de lezer helder; een veteraan heeft nazorg nodig. 

Wat als een paal boven water staat, is de krachtige tijdsgeest die ze weten te gebruiken. De tegenstelling tussen de hete zomer van ’94, het collectieve WK-gevoel én de misdaden die worden gepleegd, maakt van In memoriam een intense Scandi-thriller die nog wel even blijft resoneren. Deze samenwerking loont!