Als er al één genre is dat de laatste jaren serieus aan populariteit gewonnen heeft is het zeker en vast True Crime. Boeken over seriemoordenaars zijn al langer populair maar steeds meer vinden ze ook hun weg naar het grote scherm via streamingdiensten, waar talloze kijkers zich vergapen aan de meest gruwelijke misdaden ooit gepleegd.

De grootste publiekstrekker op dit vlak was in 2022 de omstreden Netflix serie Dahmer – Monster: The Jeffrey Dahmer Story, een tiendelig relaas over één van de meest beruchte seriemoordenaars ooit. Dahmer was verantwoordelijk voor de dood van minstens 17 Afro-Amerikaanse mannen en ging zich ook te buiten aan necrofilie en kannibalisme. Geen doetje dus en het feit dat een streamingdienst een volledige serie aan zo’n monster durfde te wijden was voor sommigen een brug te ver.

Nabestaanden voelden zich niet gehoord, oude wonden werden voor hen opnieuw opengereten en dit in het kader van entertainment en puur geldgewin. De LGBTQIA+ gemeenschap steigerde nadat Netflix waarschuwde voor gayscènes en op Tik Tok werd acteur Evan Peters die de rol van Dahmer vertolkte - en in navolging het personage zelf - beschouwd als een held. In die mate dat men plots ook een markt zag in het verkopen van ‘Dahmer’ halloweenkostuums, al werd dit laatste al snel een halt toegeroepen.

Dit alles toont op zijn minst aan hoe het genre stilaan een grens bereikt heeft. Is het leed van slachtoffers en nabestaanden ondergeschikt geworden aan de entertainmentwaarde van waargebeurde misdaadverhalen ? Niet dat de makers zich te buiten gaan aan goedkope sensatie - de serie heeft een zwaar maatschappelijke ondertoon dat onder meer het hardnekkig racisme bij de politiediensten aan de kaak stelt – maar mist simpelweg enige vorm van nuance, zeker ten aanzien van de slachtoffers. Van een tiendelige serie rond eenzelfde seriemoordenaar mag en moet je simpelweg meer diepte verwachten en hier komen makers Ian Brennan en Ryan Murphy jammer genoeg tekort.

Waar waren de volwassenen ?

Over de zaak Dahmer werden in het verleden reeds diverse boeken gepubliceerd en de bovenstaande serie leek voor ThrillZone het ideale moment om één van de meest in het oog springende onder de loep te nemen. Onze keuze viel op Mijn vriend Dahmer, een graphic novel door Derf Backderf.

Backderf, een meervoudig bekroond illustrator en striptekenaar, bracht zijn middelbare schooljaren door met Dahmer en besloot, toen de gruwelijke daden van zijn voormalige klasgenoot aan het licht kwamen, zijn uitzonderlijke verhaal te vertellen. Wat eerst een kortverhaal zou worden, groeide doorheen de jaren uit een indrukwekkend epos dat een zorgvuldig opgebouwd licht werpt op het sinistere leven van een van ’s werelds meest beruchte seriemoordenaars en de woelige jaren ’70 waarbinnen die opgroeide.

Voor zijn verhaal deed Backderf beroep op zijn eigen herinneringen, die van vrienden, klasgenoten en docenten, maar ook op de in openbaarheid gebrachte verslagen van FBI, interviews met Dahmer, om een zo waarheidsgetrouw beeld te kunnen scheppen van de ontwikkeling van een verwrongen geest. Met succes; Mijn vriend Dahmer kruipt al snel als een vervelend dier onder je huid, om je pas 232 pagina’s later verbijsterd en geshockeerd achter te laten.

Alvorens zijn verhaal te starten blikt Backderf in een kort voorwoord terug op de totstandkoming van het boek, de achterliggende redenen en de boodschap die hij aan de lezer wenst mee te geven.

Dahmer was een verwrongen ellendeling. Zijn verdorvenheid gaat het verstand te boven. Heb medelijden met hem, maar voel niet met hem mee.

Vervolgens doet hij zijn verhaal in chronologische volgorde, opgedeeld in diverse hoofdstukken.

In een korte proloog krijgen we al een vooruitblik op de vreemde jongen die afgrijzen bij zijn vrienden zal veroorzaken door zijn fascinatie voor dode dieren en zijn op de dieren uitgevoerde experimenten, maar daarna wordt een eerste beeld van Dahmer geschetst: aan anoniem persoon die lange tijd onopgemerkt door de schoolgangen ronddoolde en vooral weinig of geen vrienden maakte. ‘Misschien wel de eenzaamste persoon die ik ooit had gezien’, aldus Backderf.

Het huwelijk van zijn ouders ging bergaf en dat had een onwaarschijnlijke invloed op Dahmer. Zijn gedragingen werden bizar: van het veinzen van epileptische aanvallen tot het na-apen van de spastische tics en/of het spraakgebrek van een huisvriend van zijn moeder. Maar hij kwam ermee weg, niemand stelde zich vragen. Dahmer was een rariteit, en in die woelige jaren ’70 was hij lang niet de enige.

Na de scheiding van zijn ouders en de ontdekking van zijn seksuele geaardheid ging het snel van kwaad tot erger. Alcoholmisbruik stak de kop op en zijn gedrag werd steeds extremer. Wel opgemerkt door de klasgenoten, die het allemaal best wel grappig vonden en zelfs een heuse Dahmer fanclub oprichtten, maar niet door de volwassenen.

Een kritiek die Backderf doorheen het volledige verhaal naar boven zal laten komen. Dahmer werd compleet aan zijn lot overgelaten en zelfs na het uitkomen van zijn misdrijven zullen voormalige leerkrachten compleet verrast reageren, net als vader Lionel Dahmer trouwens. Voor hem was zijn zoon een normale tiener, misschien wat sociaal onhandig en lusteloos, maar verder echt wel normaal. Voor Backderf het beste voorbeeld van de blindheid onder volwassenen, die Dahmer zo effectief benutte.

Het schokkende relaas illustreert Backderf met niets aan de verbeelding overlatende tekeningen. Expressief, soms ingetogen, dan weer repetitief wanneer de situatie er om vraagt. Ze brengen het verhaal tot leven, trekken de lezer mee in een onwaarschijnlijke trip waarbij die een stille getuige wordt van hoe Dahmer langzaam maar zeker evolueert van een getormenteerde ziel tot het uiteindelijke monster waarvoor hij zal gekend worden. En die lezer mag al blij zijn dat Backderf zich enkel beperkte tot de feiten die hij zelf van dichtbij meemaakte. De eigenlijke moorden komen niet aan bod in dit verhaal.

Afsluiten doet Backderf met een overzicht van de door hem gebruikte bronnen, uitgebreide aantekeningen bij de diverse getekende scènes - die het verhaal de nodige authenticiteit geven - en een overzicht van de hoofdpersonages die in het verhaal aan bod kwamen.

Mijn vriend Dahmer is een onrustwekkend verhaal dat de lezer getuige maakt van hoe verdorvenheid in de verkeerde omstandigheden kan uitgroeien tot monsterachtige proporties. Een uniek verhaal dat de lezer ademloos zal achterlaten,  in een geslaagde vertaling door Krijn Peter Hesseling.

Dit is de grootse finale van een slecht besteed leven en het eindresultaat is gewoon verpletterend deprimerend… Een walgelijk, pathetisch en ellendig levensverhaal, meer is het niet.

Jeff Dahmer