David Baldacci is een van ’s werelds best verkopende thrillerauteurs. Momenteel zijn er ruim 150 miljoen boeken van hem over de toonbank gegaan. Zijn series met bijvoorbeeld Amos Decker en De Camel Club zijn wereldberoemd. Wat minder mensen weten, is dat Baldacci opgroeide in Richmond, Virginia, in een tijd dat rassensegregatie nog aan de orde van de dag was. In een interview met ThrillZone vertelde hij er in ’21 openlijk over. Het verschil tussen blank en zwart werd enorm uitvergroot. 

"Ik had dus de achternaam Baldacci, wat helemaal niet zuidelijk (Amerikaans – red.) is natuurlijk. Ik maakte altijd de grap; als je achternaam niet Lee, Jackson of Stewart is, geeft niemand om je. Dat zijn immers van die achternamen van Geconfedereerde ‘helden’. Ik was daardoor een soort observator van buitenaf. Ik las veel in de bibliotheek. En daar zag ik de rest van de wereld, en een andere wereld. Dat gaf hij mij een ander perspectief op zaken. Ik voelde me een soort wereldreiziger doordat ik zoveel las. Veel mensen met wie ik daar opgroeide, hielden er een ander beeld van de wereld op na. En die hebben dat beeld nog steeds. Ik denk dat ik dat ontsnapt ben, door mijn liefde voor boeken.”

Tijdens zijn jeugd -en erna- stonden er nog steeds beelden van generaals en andere personen van de Confederatie. Die zijn inmiddels weggehaald. Maar elke dag dat hij op weg ging naar de universiteit, kwam hij langs die monumenten. 

“Er werd dan gezegd dat die figuren voor hun land stierven. Ik keek ernaar vanuit het perspectief dat die lui juist de regering omver wilden werpen, maar ja, dat ben ik.”

Baldacci is er duidelijk over. 

“Die standbeelden en monumenten rondom de Confederatie zijn geen onderdeel van de geschiedenis. Zo’n beeld in de belangrijkste straat van de stad, tien meter hoog, dat is simpelweg propaganda. De standbeelden zijn namelijk niet tijdens of direct na de oorlog geplaatst. Dat is pas in het begin van de 20ste eeuw gebeurd. Mensen wilden de zwarten laten weten dat ze nog steeds op hun hoede moesten zijn.”

Hij wilde iets doen met dit gegeven. En dat is inmiddels gelukt. Het proces is namelijk een boek die de rassensegregatie aan de tand stelt.

Maak kennis met Jack Lee, een blanke advocaat uit Freeman County, Virginia. Hij heeft nog nooit een moordzaak aan de hand gehad die zo bol staat van raciale spanningen als die van de donkere Jerome Washington. Washington wordt ervan beschuldigd een blank echtpaar voor wie hij werkt, te hebben vermoord. 

Vanaf het begin wordt duidelijk dat het zaakje stinkt. Zo wordt bewijsmateriaal bedacht en gekunsteld in elkaar gezet, maar in een omgeving waar de blanken nog steeds denken beter te zijn dan de donkere bevolking, is het haast omgeving het recht te laten zegevieren.

Dan komt Desiree DuBose ten tonele. Zij is een donkere advocate die al meerdere mensenrechtenzaken heeft behandeld. Samen proberen ze de onschuld van Jerome -en later van zijn vrouw- aan te tonen maar moeten opboksen tegen hogere machten. Het wordt letterlijk een zaak van leven en dood.

David Baldacci staat vooral bekend om zijn thrillers, vol actie en complotten die tot hoog in de politieke macht plaatsvinden. Het proces is een zeer persoonlijke thriller geworden, die soms bijna autobiografisch aanvoelt. Alhoewel hij in de tijd van de rassensegregatie aan de zijlijn stond, weet hij die ervaringen haarfijn aan het papier toe te vertrouwen. Het laat zien hoe diep de rassenhaat in Amerika in de jaren zestig -en misschien nu nog wel- geworteld was. De voorbeelden die Baldacci fictief aan het papier toevertrouwt, zijn tenenkrommend en vaak ronduit heftig. Dat mensen ermee weg kwamen, laat zien dat het recht vaak niet zegevierde.

De zaak die Baldacci in Het proces opvoert, is hiervan een soort blauwdruk. De auteur weet de plot haarfijn uit te pluizen, waarbij naast het racisme ook de vraag speelt ‘whodunnit’. Deze combinatie maakt van Het proces een zeer rijke en indrukwekkende thriller. 

Zijn er dan ook kritiekpuntjes op te voeren? Jawel. Want naast het feit dat het boek racisme aan de tand stelt, is de plot best wel vergezocht (wie vermoordde wie). Daar komt de vintage Baldacci naar voren, door een zaak neer te zetten die misschien iets minder spectaculair had gekund qua dader.

Toch is dat een heel klein puntje op een geheel dat indruk maakt en laat zien dat Baldacci ook in staat is om zijn autobiografische kant naar voren te laten komen. Het doet bij tijd en wijlen denken aan De jury van legal thriller-grootmeester John Grisham en dat is een groot compliment. Wat is deze man toch een aanwinst voor het thrillergenre.